محله گردی مادران و کودکان به پاس روز رشت
محله گردی مادران و کودکان به پاس روز رشت
محله گردی مادران و کودکان به پاس روز رشت
محله گردی مادران و کودکان به پاس روز رشت

محله گردی مادران و کودکان به پاس روز رشت؛
روایت نخستین خیابان رشت که بنام «سردار سپه» بود
به گزارش روابط عمومی سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری، صبح روز پنجشنبه 6دی ماه، ویژه برنامه رشت گردی در نخستین خیابان شهر برگزار شد. در این برنامه -که به همت حوزه بازآفرینی سازمان عمران تدارک یافت- تاریخچه ساخت نخستین خیابان رشت(سپه) بازخوانی شد و شرکت کنندگان با تغییرات عمده در مرکز شهر با آغاز قرن جدید آشنا شده و تاریخچه ساخت برخی از بناها نیز واکاوی گردید.
رئیس سازمان عمران و بازآفرینی فضاهای شهری، با اشاره به رویکرد آموزش محور در حوزه بازآفرینی گفت: برای حفظ، حراست و احیای بناهای تاریخی، در گام نخست باید شهروندان و مسئولان از بافت های تاریخی، تک بناهای بهجامانده و تاریخچه ساخت بناها و ... شناخت کافی داشته باشند.
امید اکبری، افزود:حوزه بازآفرینی سازمان عمران در قالب آموزش شهروندانی، تاکنون برنامههای متنوعی همچون مسابقه عکس از بناهای تاریخی، اسکیس و طراحی دست آزاد، نمایشگاه اسناد بلدیه و پیاده گردی در محلات برگزار کرده است.
وی، با اشاره به برنامه های رشت گردی در بافتهای تاریخی نیز گفت: حضور مستقیم شهروندان در بافت های تاریخی و شنیدن روایتهای مختلف از چگونگی ساخت نخستین خیابانهای رشت، و شخصیتهای برجستهای که در این بافت ها زندگی کردهاند، موجب تغییر رویکرد شهروندان به بناهای تاریخی در سال های اخیر شده است و در برنامه اخیر، شهروندان از نزدیک روایت چگونگی ساخت نخستین خیابان رشت را شنیدند.
معاون بازآفرینی سازمان عمران، نیز با اشاره به سلسله برنامههای رشتگردی -که از سوی این حوزه برگزار میشود- گفت: چهارمین برنامه محله گردی به مناسبت «روز رشت» برای مادران و کودکان همکار شاغل در شهرداری رشت اجرا گردید.
خاطره محجوب افزود: شناخت بافتهای تاریخی و آگاهی از تک بناهای بهجامانده در این بافت، به حفظ، حراست و بازشناساندن این بناها کمک میکند.
محجوب، با بیان اینکه حضور دو نسل مادر و کودک در این برنامه، باعث ارتباط بین نسلی میشود، ابراز کرد: کودکان و نوجوانان به عنوان آیندهسازان این شهر، میباید با هویتهای تاریخی زادگاه خود آشنا شوند و رشتگردی پیاده محور و شنیدن روایتهای پیرامون یک رخداد تاریخی و کاربری بناهای بهجامانده در اولین خیابان رشت- که در اوایل پهلوی ساخته شده است- برای کودکان در کنار والدین خود جذابیت بیشتری دارد.
وی، با بیان اینکه نخستین خیابان رشت، پس از ساخت به عنوان یکی از تفرجگاههای رشت کاربری داشت، افزود: این خیابان که ابتدا سنگفرش بود، مورد استقبال شهروندان قرار گرفت و نخستین بناها با معماری مدرن در جداره این دو خیابان ساخته شد.
معاون بازآفرینی تصریح کرد: عمارتهای آذربانی، مهمانپذیر بهار، ساختمان جلوه، چاپخانه زربافی، زیباسرا، مسافرخانه فرد و... بناهای شاخص در نخستین خیابان رشت هستند که تاریخچه آنها در این برنامه بازخوانی شد و اعضای گروه با حضور در عمارت رضوان طلب و دکتر فدائی که اکنون به عنوان «رستوران خونه آقابزرگ» و «اقامتگاه ارسی» تغییرکاربری یافته، از نزدیک با احیای دو بنای تاریخی و کاربری جدید اقتصادی آن آشنا شدند.
راهنمای گردشگری این برنامه، با اشاره به تغییر نام های نخستین خیابان رشت، گفت: نخستین خیابان رشت، به نام «سپه» در آغاز قرن 14 احداث شد. فاز نخست این خیابان از میدان شهرداری رشت آغاز و تا میدان فرهنگ ادامه یافت. ابتدا نامش «خیابان سپه» بود و چندسال پس از احداث به «خیابان پهلوی» و بعد از انقلاب، نامش به «خیابان امام» تغییر یافت.
مهری شیرمحمدی، افزود: این خیابان، در زمان تاسیس بهخاطر تخریب بسیاری از املاک خصوصی، اعتراض های زیادی را از سوی مالکان بههمراه داشت. ولی پس از احداث خیابانی که سنگفرش بود، به عنوان یکی از تفرجگاه های مردم رشت مورد استقبال قرار گرفت. همزمان با احداث خیابان، بناهای مسکونی و عمدتا تجاری در دو سوی این خیابان ساخته شد که اکنون بناهای فاخری هستند که معماری آنها نشانگر تغییر معماری از دوره قاجار به پهلوی است.
وی، یادآور شد: در آغاز سال های 1300 بخاطر سرکوب جنبش جنگل از یک سو، تاثیرات جنگ جهانی و کودتای بلشویکها و بمباران چندین باره رشت (در پاییز1299)، مرکز شهر بسیار آسیب دیده بود. بسیاری از مردم رشت در این بمباران ها، شبانه از شهر فرار کردند، برخی از سرما جان باختند و برخی پس از فروکش کردن تنش ها، دیگر به زادگاهشان بازنگشتند.
احداث نخستین خیابان رشت در چنین شرایطی کلید خورد. خیابانی که باید املاک زیادی را در مسیر خود خراب می کرد تا راهی به مرکز شهر و بازار بزرگ بگشاید. برخی از این املاک، مجهول المالک بودند و تخریب و تملک آنها برای مدیریت شهری، زیاد سخت نبود. اما تملک توام با جبر املاکی که مالکینش رضایت به فروش نداشتند، چالش بزرگی بود.
شیرمحمدی، تصریح کرد: احداث نخستین خیابان رشت 3 سال، یعنی از سال 1303 تا 1306 خورشیدی طول کشید. این خیابان در زمان خود مهمترین خیابان رشت محسوب می شد.
برای توسعه این خیابان بناهای مخروبه ابنیه دولتی که در زمان انقلاب مشروطه، ویران شده بود، تخریب شد و برای سهولت درکار، خط آهنی به طول 115ذرع کشیده شد تا نخاله های ساختمانی را حمل و شن ریزی و تسطیح خیابان به راحتی انجام گردد. برای این پروژه وسیع، روزانه 400 نفر عمله مشغول بهکار بودند. این خیابان تا سال1316 سنگفرش بود و سپس آسفالت گردید.
این فعال حوزه گردشگری همچنین گفت: فاز اول نخستین خیابان رشت در یک سال اول از میدان شهرداری آغاز و تا حوالی زمین های قرق کارگذاری یعنی میدان حشمت فعلی (جایی که اداره ثبت قرار دارد) اجرا شد و در سال دوم، شهرداری خانههای مسیر فاز دوم یعنی از قرق کارگذاری تا اراضی ناصریه را خریداری کرد و احداث خیابان سپه تا میدان فرهنگ فعلی ادامه یافت.
این پژوهشگر، با اشاره به کتیبه های سیمان بری بر سردرب مهمانپذیر بهار و عمارت آذربانی در خیابان امام، گفت: «مهمانپذیر بهار» و در مجاورت آن عمارت آذربانی، به ترتیب نخستین بناهای ساخته شده در این محور هستند که در سال های 1304 تا 1305 ساخته شده است.
شیرمحمدی، با اشاره به ساختمان مسافرخانه فرد و عمارت دیگر آذربانی نیز گفت: مسافرخانه فرد ابتدا ملک مسکونی خانواده میخچی بود و سپس به عنوان بیمارستان خصوصی دکتر میلانی تغییرکاربری می یابد و چندسال بعد، مسافرخانه می شود.
عمارت دیگر آذربانی براساس کتیبه سردرب، در سال 1291 ساخته شده و به نظر می رسد کاربری مهمانپذیر داشته است و گفته شده قوام السلطنه نخست وزیر ایران، مدتی در این ساختمان مهمان بوده است.
راهنمای گروه، همچنین درباره نخستین داروخانه رشت یعنی کارون توضیحاتی ارائه داد که توسط شادروان آرسن میناسیان در ابتدای خیابان امام و در مجاورت سینما سیروس ساخته شد. بالای داروخانه، اتاقی بود که شادوران میناسیان در همانجا داروهای خود را می ساخت. متاسفانه ساختمان سینما و داروخانه دو سال پیش تخریب شد.
شیرمحمدی همچنین گفت: مهمانپذیر کاروان، دیگر بنای شاخص در خیابان امام است که در طبقه همکف آن چاپخانه زربافی قرار دارد. اگرچه این ساختمان در سال 1315 ساخته شده، ولی ابوالحسن زربافی حدود 15 سال زودتر از این و در مکان دیگری فعالیت چاپخانه را آغاز کرده است. در این چاپخانه یک دستگاه قدیمی(دو ورق دستی) مربوط به دوران قبل از هیتلر و یک ماشین دوخت قدیمی از دوران تزار وجود دارد . و چند شماره از «روزنامه جنگل» در این چاپخانه منتشر شده وروزنامههایی مثل ستاره، سهیل، فریاد گیلان و روزنامه بازار در این چاپخانه منتشر می شد.
اعضای شرکت کننده در این برنامه، با حضور در چاپخانه زربافی از نزدیک با وسایل چاپ قدیمی و نحوه کار چاپ سربی و حرف چینی دستی آشنا شدند.
پایان بخش برنامه، بازدید از « اقامتگاه ارسی» بود. این بنا که در گذشته کاربری های مسکونی و مدتی هم پزشکی داشته است، چندسالی است به همت میثم زادحسینی مرمت و احیا شده و اکنون به عنوان هاستل (اقامتگاه ارزان قیمت و گروهی) کاربری جدیدی یافته است.